İdrar kaçırma (idrar inkontinansı) idrar kontrolünün kaybıdır. İdrar kaçırma milyonlarca insanı etkilediği düşünülen yaygın bir problemdir.
Kadınlarda idrar kaçırma oranı erkeklerin iki katıdır ve özellikle yaşlılarda yaygındır. İdrar kaçırma yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu değildir, ancak bazı hastalıklar, ilaç kullanımı ve yaşlanma ile ilişkili olabilir.
İdrar kaçırmanın dört farklı türü olup, belirtiler ve tedaviler bu türlere göre şekillenmektedir:
Stres tipi idrar kaçırma: Öksürme, hapşırma, egzersiz gibi karın içi basıncı arttıran hareketler esnasında istemsiz idrar kaçırmadır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: Aniden gelen acil ve şiddetli tuvalete gitme ihtiyacı esnasında tuvalete yetişemeden istemsiz idrar kaçırmadır.
Karışık tip idrar kaçırma: Stres ve sıkışma tiplerinin aynı anda görülmesidir.
Taşma tipi idrar kaçırma: Mesanenin kapasitesinin dolmasına rağmen idrara sıkışıklık hissedilmemesi ve mesaneye fazla gelen idrarın sızıntı şeklinde istemsiz olarak kaçırılmasıdır.
Nedenleri
İdrar Kaçırma Nedenleri Nelerdir?
İlerleyen yaşla birlikte, idrarın sadece istendiği zamanlarda dışarıya boşaltılmasını sağlayan bir takım kasların fonksiyonlarının azalabilir ancak bu duruma eşlik eden kimi diğer nedenler de olabilmektedir. Örneğin; aşırı kilolu olmak, sigara içmek, kronik öksürük, kabızlık ve astım ile benzeri hastalıkların varlığında ve ağır işlerde çalışanlarda artan karın içi basınç idrar kaçırma açısından risk faktörüdür.
Ayrıca zor doğumlara bağlı olarak hem kaslarda yırtılma hem de sinirlerdeki hasarlar da fonksiyon bozukluklarına neden olabiliyor.
Diyabet hastalığı gibi hastalıklar da idrar kaçırmada etkili oluyor. Ayrıca, merkezi sinir sistemini etkileyebilecek hastalıklar (omurilik yaralanması, inme gibi) ve çevresel sinir sistemini etkileyen kimi hastalıklar (sinir yaralanmaları gibi) da idrar kaçırma nedenleri arasındadır.
Tüm bunların dışında idrar yollarında taş, idrar yolu enfeksiyonları, bazı ilaçlar, alkol tüketimi ve bu bölgede yapılan kimi ameliyatlar da idrar kaçırma nedenleri olabiliyor.
Belirtiler
İdrar Kaçırma Belirtileri
İdrar kaçırma, idrarın istemsiz olarak damla damla veya aniden sızmasıyla başlayabilir. Bununla birlikte, idrar kaçırma belirtileri aşağıdaki gibidir:
- İdrar yapamamak
- Mesane enfeksiyonu olmaksızın idrara çıkarken ağrı olması
- Sık idrara çıkma isteği
- Sık mesane enfeksiyonları
Tanı Yöntemleri
İdrar Kaçırma Tanı Yöntemleri
Sistometri
Sistometrogram olarak da adlandırılan bu işlem, mesanedeki basıncı ölçmek için uygulanır. Testte, hastanın belirli manevraları yapması istenirken, bir kateter aracılığıyla mesaneye steril su verilmesi ile gerçekleştirilir.
(EMG) testi
EMG testi, idrarı istemli olarak tutmayı sağlayan kaslarını destekleyen sinirlerin sağlam olup olmadığını ve kasların gerektiği konumda olup olmadığını belirler.
Pelvik Ultrason
Pelvis bölgesinde bulunan organların şeklini ve yerleşimlerini görüntülemek için ses dalgalarının kullanıldığı bir radyolojik incelemedir.
Post-Void Rezidüel Çalışma
İdrar sonrası mesanede ne kadar idrar kaldığını belirler.
İdrar Tahlili
Üriner inkontinans ile benzer bulgulara sahip olabilecek idrar yolu enfeksiyonlarını elemek için kullanılır.
Sistoskopi
Gerek görüldüğü takdirde mesanenin ve mesaneyi dışarıya bağlayan tüp olarak adlandırılabilecek üretranın iç yapılarının incelenmesinde kullanılır.
Tedavi Yöntemleri
İdrar Kaçırma Tedavi Yöntemleri
İdrar kaçırma, cerrahi veya cerrahi dışı yöntemlerle, ilaçla tedavi edilebiliyor. Bu rahatsızlık, bir tür fonksiyon bozukluğu olduğu için tedavisinin de iyi düzenlenmesi gerekiyor. İdrar kaçırmanın hangi türde olduğunun belirlenmesi, tedavi için de belirleyici olması nedeniyle oldukça önemli.
Stres tipi idrar kaçırmada genellikle cerrahi, sıkışma tipinde ise ilaç tedavisi uygulanıyor. Yapılacak cerrahi, basit bir operasyon olsa da bu alanda tecrübeli hekimler tarafından yapılması gerekiyor.
Genellikle dış genital bölge kullanılarak yapılan bu ameliyatlarda karın içine girilmiyor. İdrar boşaltım kanalının çıkışına hamak tarzında bir askı konarak, bölge destekleniyor. Bu sayede hasta idrarını daha iyi tutabiliyor. Eğer sıkışma tarzı idrar kaçırması da varsa, buna ek olarak ilaç tedavisi de veriliyor.
Sıkışma tipinde ise kasılmaları engelleyici ilaç tedavisi verilebilmesinin yanı sıra, pelvik kasların da güçlendirilmesi tavsiye edilebiliyor. Kasları güçlendirecek kegel egzersizleri, her tip idrar kaçırmada hasta açısından fayda sağlıyor.
Bu egzersizler, aynı zamanda kadınlarda vajen dokusunu sıkılaştırırken, pelvik ve kadın genital organlarının sarkmasını engelleyerek idrarın daha iyi tutulmasına yardımcı oluyor.
Bazı hastalarda cerrahi ya da ilaca gerek olmadan, sadece bu kasları güçlendirici egzersizlerle de tedaviden başarılı sonuçlar alınabiliyor. Hastaya egzersiz esnasında kullanması gereken kaslar muayene sırasında öğretiliyor ve üç-altı aylık ya da bir yıllık dönemlerle takip ediliyor. Bu sayede hastalarda ciddi oranda iyileşme sağlanabiliyor.
Uyarı: Bu makale, bilgilendirme amaçlıdır ve herhangi bir tıbbi tavsiye niteliğinde değildir. Bir tıbbi sorunuz varsa, lütfen doktorunuza veya başka bir sağlık uzmanına danışınız.
İçerik Güncelleme Tarihi: 08.03.2023